Al één stap in de goede richting: vanaf 1 januari 2022 vergoedt de zorgverzekeraar het inschakelen van een tolk voor volwassen cliënten. Voor kinderen en jongeren is er nog geen landelijke oplossing, nog niet.

​

> Zo regelt u een tolk in een GGZ-organisatie

> Zo regelt u een tolk in een zelfstandige praktijk

> Wanneer kiest u voor een tolk?

> Hoe zorgt u voor een goed gesprek met de juiste tolk erbij?

​

 

Zo regelt u een tolk in een GGZ-organisatie

​

Voor een zorgvrager met een reguliere zorgpas 

U zult  in uw organisatie moeten navragen via welk nummer u een tolk kunt inschakelen. Als uw organisatie nog geen afspraken heeft met een tolkendienst, dan kunt u verwijzen naar de Kwaliteitsnorm tolkgebruik bij anderstaligen in de zorg. Daarin staat immers dat u als zorgverlener altijd gewoon de plicht heeft om goede zorg te verlenen, en daarmee dus ook het recht om een tolk in te schakelen. 

 

Is uw zorgvrager 18 jaar of ouder, dan kan uw organisatie de kosten voor het inschakelen van een tolk sinds 1 januari 2022 gewoon bij de zorgverzekeraar declareren, als toeslag op de zorgkosten. Het door de Zorgautoriteit vastgestelde inhoudelijk kader vindt u hier en de tarieven die u kunt declareren hier.

​

Is uw zorgvrager jonger dan 18 jaar, dan zijn er helaas nog geen landelijke afspraken over de financiering van tolken. Of uw organisatie de kosten kan declareren, hangt af van of uw organisatie hierover een afspraak heeft met de gemeente of met een andere organisatie die de zorg inkoopt.  

​

Voor een zorgvrager met een COA-zorgpas

U kunt gratis een tolk inschakelen met het nummer van de COA-zorgpas van de zorgvrager via bureau Acolad 020 380 81 82. 

 

Voor een zorgvrager uit Oekraïne

U kunt gratis een tolk Oekraïens of Russisch inschakelen via bureau Global Talk 088 255 52 22.

 

Voor een zorgvrager zonder zorgpas 
Woont uw zorgvrager in een (nood)opvanglocatie, dan kan uw organisatie de kosten voor het inschakelen van een tolk declareren bij het COA. Voor andere zorgvragers zonder zorgpas kan uw organisatie de kosten voor het inschakelen van een tolk, samen met de andere zorgkosten, declareren bij het CAK. Of, als uw zorgvrager slachtoffer is van mensenhandel, bij CoMensha.

​

Zo regelt u een tolk in een zelfstandige praktijk

​

Voor een zorgvrager met een reguliere zorgpas

Is uw zorgvrager 18 jaar of ouder, dan kunt u sinds 1 januari 2022 de kosten gewoon declareren bij de zorgverzekeraar, als toeslag op de zorgkosten. U bent vrij in de keuze van een tolk, maar het moet natuurlijk wel een geregistreerde tolk zijn. Het door de Zorgautoriteit vastgestelde inhoudelijk kader vindt u hier en de tarieven voor tolken hier.

​

Is uw zorgvrager jonger dan 18 jaar, dan gelden er helaas nog geen landelijke afspraken over de financiering van tolken. U staat dan voor de keuze afspraken te maken met de gemeente of de kosten zelf te betalen. U bent vrij in de keuze van een tolk, maar het moet natuurlijk wel een geregistreerde tolk zijn. Het door de Zorgautoriteit vastgestelde inhoudelijk kader vindt u hier en de tarieven voor tolken hier. 

 

Voor een zorgvrager met een COA-zorgpas

U kunt gratis een tolk inschakelen met het nummer van de COA-zorgpas van de zorgvrager via bureau Acolad 020 380 81 82. 

 

Voor een zorgvrager uit Oekraïne

U kunt gratis een tolk Oekraïens of Russisch inschakelen via bureau Global Talk 088 255 52 22.

 

Voor een zorgvrager zonder zorgpas 
Woont uw zorgvrager in een (nood)opvanglocatie, dan kan uw organisatie de kosten voor het inschakelen van een tolk declareren bij het COA. Voor andere zorgvragers zonder zorgpas kunt u de kosten voor de tolk samen met de andere zorgkosten declareren bij het CAK. Of, als uw zorgvrager slachtoffer is van mensenhandel, bij CoMensha.

​

Wanneer kiest u voor een tolk?  

Ongeacht of uw zorgvrager een anderstalige is of een Nederlandstalige, u heeft altijd te maken met uw zorgplicht. Die plicht is gelukkig eenduidig en ondubbelzinnig. Namelijk de plicht om adequate zorg te verlenen, tijdig met de zorgvrager te overleggen en hem of haar uit te nodigen vragen te stellen. Een plicht die niet vervalt als u geen Chinees spreekt. Om uw mooie vak te kunnen uitoefenen, hoeft u niet alle talen van de wereld te beheersen. Nee, u heeft juist te allen tijde de plicht om goede zorg te verlenen, en daarmee dus ook het recht om een tolk in te schakelen.

 

Hoe zit het nu precies in uw sector, de ggz? Een van de GGZ Standaarden is de generieke module Diversiteit die focust op het omgaan met patiënten met een migratieachtergrond. Taal is daarbij een van de mogelijke barrières. Onder het kopje Tolkgebruik staan er in de Samenvattingskaart van deze module van 2018 twee aanbevelingen.

 

De eerste aanbeveling is:

“Volg de ‘Kwaliteitsnorm tolkgebruik bij anderstaligen in de zorg’ van 2014, die helpt een keuze te maken tussen een informele en een professionele tolk; in de ggz zal deze laatste meestal nodig zijn.” Volgens die Kwaliteitsnorm moet u bij een complexe zorgvraag altijd kiezen voor een professionele tolk om goede zorg te kunnen bieden. U leest het goed: bij een complexe zorgvraag! En u heeft in uw praktijk toch altijd te maken met complexe, gevoelige zorgvragen?

 

De tweede aanbeveling is:

“Maak gebruik van professioneel geregistreerde tolken via erkende tolkinstituten.” Want alleen een tolk kan vrijuit communiceren, en de door u gewenste kwaliteit leveren door precies en volledig te vertalen. Dat kan een buurman, vriendin of familielid nooit. En een minderjarige al helemaal niet! Die mogen we nooit met zo’n verantwoordelijkheid belasten. Over het trauma dat een kind hierbij kan oplopen is inmiddels genoeg bekend. Gewoon een echte tolk inschakelen is voor de zorgvrager én voor uzelf het beste besluit.

 

En dan heeft u nog de keus tussen een tolk aan de telefoon of een ter plekke aanwezige tolk! 

De NZa heeft in 2021 in het Inhoudelijk kader inzet tolken anderstaligen GGZ op papier gezet. In bijlage 3 staan de criteria om te kiezen voor een ter plekke aanwezige tolk op één A4’tje. Heeft u echt houvast aan!

​

Hoe zorgt u voor een goed gesprek met de juiste tolk erbij?

Voordat u een tolkenbureau belt, moet u op de volgende vier vragen het antwoord weten. Welke taal spreekt uw zorgvrager? Wat is het land van herkomst? Gaat er een voorkeur uit naar een man of een vrouw als tolk? En hoeveel tijd denkt u de tolk nodig te hebben?

​

U heeft de leiding over het gesprek

Elke tolk – ter plekke aanwezig of aan de telefoon – moet zich zo snel mogelijk een beeld kunnen vormen van de setting. Eerst stelt u zichzelf voor met uw naam en uw functie. Vervolgens stelt u de zorgvrager voor. U mag geen naam noemen, maar juist wel de leeftijd, het geslacht en de zorgvraag. Daarna zal de tolk zich voorstellen, en de geheimhoudingsplicht in de taal van uw zorgvrager nog eens benadrukken. Belangrijk punt voor het wederzijds vertrouwen.

​

U spreekt zo gewoon mogelijk 

U voert het gesprek met de man, de vrouw of het kind net zoals u zou doen zonder tolk erbij. U praat dus niet met de tolk, maar ‘gewoon’ met de zorgvrager terwijl u elkaar aankijkt, alsof er geen tolk meeluistert. Zeg bijvoorbeeld ‘Hoe lang heeft u die klacht al?’ Geef dan de tolk de tijd om te vertalen, dan de cliënt om te reageren, dan de tolk weer om het antwoord te vertalen. Pas daarna kunt u de volgende stap zetten. Ja, dat is echt even wennen.

 

En zo concreet mogelijk

Het lijkt een open deur, maar we zijn zo gewend aan een glimlach om iemand welkom te heten of gerust te stellen. Die glimlach ziet een ter plekke aanwezige tolk wel maar als u een tolk aan de telefoon heeft, zult u die lach in woorden moeten vangen. Ook als u bijvoorbeeld opstaat, zeg dat dan even tegen de tolk. En houd uw zinnen steeds kort, en zo eenvoudig en concreet mogelijk.

 

Zo garandeert u een geslaagd zorgcontact  

Medische termen zijn niet te vermijden, en dat is ook niet gewenst. Maar geef de tolk de tijd en de ruimte om vaktermen te vertalen én zo nodig uit te leggen. Zo kunt u stap voor stap controleren of de zorgvrager en u elkaar begrijpen. En zo kunt u uiteindelijk weten of de zorgvrager instemt met een door u voorgestelde aanpak.